وحید نژادمحمد؛ محسن آسیب پور
دوره 8، شماره 13 ، شهریور 1393، ، صفحه 103-119
چکیده
بررسی پیشامتن‌ها این امکان را فراهم می‌آورد تا به عمق عملکرد عناصری که در آفرینش صورت و معنای یک اثر نقش تعیین‌کننده دارند نزدیک شویم. خط‌خوردگی‌های یک چرک‌نویس در زمرۀ مهمترین ابزاری قرار دارد که ...
بیشتر
بررسی پیشامتن‌ها این امکان را فراهم می‌آورد تا به عمق عملکرد عناصری که در آفرینش صورت و معنای یک اثر نقش تعیین‌کننده دارند نزدیک شویم. خط‌خوردگی‌های یک چرک‌نویس در زمرۀ مهمترین ابزاری قرار دارد که منتقد برای آگاهی از فرآیند خلق اثر که در دو مرحلۀ تولید پیشامتن‌ها و متن نهایی (با کاربرد ارتباطی) محقق می‌شود بهره می‌گیرد. از آنجایی که خط‌خوردگی‌ها مرتبط با مکانیسم‌های دفاعی مؤلف هستند، تغییرات اعمال‌شده بر متن به نوعی گزارشی از جهش‌های روانی او را فراهم می‌آورد. بدین‌ترتیب، نویسنده به عنوان خوانندۀ متن خود به گفتگو با آن می‌نشیند. در واقع، با خط‌زدن نویسنده میان ذهن و روان خود از یک سو و تولید متن از سوی دیگر ارتباط برقرار می‌کند. قلم‌خوردگی با آشکارکردن روند فکری خالق اثر از لابه‌لای دغدغه‌ها و تردیدهایش نشان می‌دهد که چگونه آزادسازی مکانیسم‌های دفاعی داده‌های معنایی را به عقب رانده و در زوایای پیشامتن پنهان می‌کند. تغییرات ناشی از خط‌خوردگی‌ها از عملکرد ضمیر ناخودآگاه فرد خبر می‌دهد و اینچنین است که منتقد با محوریت دادن به مفهوم «سانسور» سعی دارد از تمایلات ناخودآگاه او آگاهی یابد. از این منظر، می‌توانیم بگوییم که منتقد با ارزش بخشیدن به پیشامتن‌ها به حوزۀ روانکاوی وارد می‌شود تا از نزدیک عملکردهای پیشانوشتاری یک متن را توضیح دهد. در این گفتار، برآنیم تا با توجه به مسألۀ «سیر تکوینی متن»، جهش‌های ناخودآگاه را که در پیشامتن منعکس می‌شود بررسی کرده و مفهوم متفاوتی از «زمان» در تولید اثر ارائه دهیم.
